Collatinus, index > latin > Ulysse

la vengeance d'Ulysse

Maurus Servius Honoratus, couramment appelé Servius, écrivit au quatrième siècle après J.-C. un commentaire grammatical et littéraire de Virgile. Mais son œuvre déborde souvent de ce cadre, et ici, par exemple, il nous conte l'histoire terrible du conflit entre Ulysse et Palamède. Vous comparerez la phrase d'Hygin avec celle de Servius.

       ... quo viso Ulixes aratra suspendit, et ad bellum ductus habuit iustam causam doloris. postea cum Ulixes frumentatum missus ad Thraciam nihil advexisset, a Palamede est vehementer increpitus. et cum diceret adeo non esse neglegentiam suam, ut ne ipse quidem si pergeret quicquam posset advehere, profectus Palamedes infinita frumenta devexit. qua invidia Ulixes auctis inimicitiis fictam epistolam Priami nomine ad Palamedem, per quam agebat gratias proditionis et commemorabat secretum auri pondus esse transmissum, dedit captivo, et eum in itinere fecit occidi. haec inventa more militiae regi adlata est et lecta principibus convocatis. tunc Ulixes cum se Palamedi adesse simularet, ait, si verum esse creditis, in tentorio eius aurum quaeratur. quo facto invento auro, quod ipse per noctem corruptis servis absconderat, Palamedes lapidibus interemptus est.
Servius, 2.81
a, ab, prép. : (+abl) à partir de
abscondo, is, ere, didi (di), ditum (sum) : cacher loin, cacher
ad, inv. : vers, à, près de
adeo, is, ire, ii, itum : aller à, vers
adeo, adv. : tellement ; adeo... ut + subj : tellement... que
adfero, fers, ferre, attuli, allatum : apporter
adsum, es, esse, adfui : être présent, assister, aider
adueho, is, ere, uexi, uectum : transporter
ago, is, ere, egi, actum : faire, traiter
ait, v. irr. : dit, dit-il
ait, vb. irr. : dit, dit-il
aratrum, i, n. : charrue
augeo, es, ere, auxi, auctum : augmenter, accroître
auris, is, f. : oreille
aurum, i, n. : or
bellum, i, n. : guerre
bellus, a, um : joli, mignon
captiuus, a, um : prisonnier
causa, ae, f. : cause ; +gén. : pour...
commemoro, as, are : remettre en mémoire, évoquer
conuoco, as, are : convoquer
corrumpo, is, ere, rupi, ruptum : corrompre
credo, is, ere, didi, ditum : croire, prêter
cum, inv. : conj., comme ; prép, avec
deueho, is, ere, uexi, uectum : transporter
dico, is, ere, dixi, dictum : dire, appeler
do, das, dare, dedi, datum : donner
dolor, oris, m. : douleur
duco, is, ere, duxi, ductum : conduire, -uxorem se marier
ductus, us, m. : tracé, trait
epistula, ae, f. : lettre
et, conj. : et, aussi
facio, is, ere, feci, factum : faire
fingo, is, ere, finxi, fictum : modeler, imaginer. part. fictus : feint
fio, is, fieri, factus sum : devenir
frumentor, aris, ari : aller se ravitailler en blé
frumentum, i, n. : blé
gratia, ae, f. : grâce, reconnaissance
habeo, es, ere, bui, bitum : avoir, considérer comme
hic, haec, hoc : ce, cette, celui-ci, celle-ci
in, prép. : (acc. ou abl.) dans, sur, contre
increpo, is, ere, crepui, crepitum : faire du bruit, blâmer
infinitus, a, um : infini, général, indéterminé
inimicitia, ae, f. (souvent au pluriel) : haine, inimitié
interimo, is, ere, emi, emptum : supprimer, tuer
inuenio, is, ire, ueni, uentum : trouver
inuidia, ae, f. : jalousie, envie, haine
ipse, ipsa, ipsum : même (moi-même, toi-même, etc.)
is, ea, id : ce, cette
iter, itineris, n. : chemin
iustus, a, um : juste
lapis, idis, m. : pierre
lectus, a, um : choisi, d'élite
lego, is, ere, legi, lectum : cueillir, choisir, lire
militia, ae, f. : armée, service militaire
mitto, is, ere, misi, missum : envoyer
mos, moris, m. : sing. : coutume ; pl. : moeurs
ne, inv. : pour que... ne... pas, de peur que, que
nihil, ou nil : rien
nomen, inis, n. : nom
non, neg. : ne...pas
nox, noctis, f. : nuit
occido, tomber, périr, se coucher (soleil)
per, prép. : (acc) à travers, par
pergo, is, ere, perrexi, perrectum : continuer, s'avancer vers
pondus, eris, n. : poids
possum, potes, posse, potui : pouvoir
postea, adv. : ensuite
Priamus, i, m. : Priam
princeps, ipis, n. m. et adj. : premier, chef, empereur
proditio, onis, f. : révélation, indiscrétion, trahison
proficiscor, eris, i, fectus sum : partir
quaero, is, ere, siui, situm : chercher, demander
quam, inv. : que, combien
qui, quae, quod : qui ; interr. quel ? lequel ?
quidem, inv. : certes
quis, quae, quid : qui ? quoi ?
quisquam, quaequam, quidquam ou quic- : quelque, quelqu'un, quelquechose
quo, inv. : où ? (avec changement de lieu)
quod, conj. : parce que
rego, is, ere, rexi, rectum : commander, diriger
rex, regis, m. : roi
se, pron. réfl. : se, soi
secretus, a, um : secret, isolé, écarté
seruio, is, ire, ii ou iui, itum : être esclave
seruus, i, m. : esclave
si, conj. : si
simulo, as, are : simuler
sum, es, esse, fui : être
suspendo, is, ere, di, sum : suspendre
suus, a, um : son
tentorium, i, n. : tente
Thracia, ae, f. : Thrace
transmitto, is, ere, misi, missum : transporter, passer; confier, omettre
tunc, inv. : alors
uehementer, adv. : violemment, passionnément, beaucoup
uerum, conj. : vraiment, en vérité, mais
uerus, a, um : vrai
uiso, is, ere, uisi, uisum : voir, visiter
ut, conj. : pour que, que, comme
Vlixes, is, m. : Ulysse