index > latin > Martial > livre V

Martial, livre V


IX
Languebam : sed tu comitatus protinus ad me
       Venisti centum, Symmache, discipulis.
Centum me tetigere manus aquilone gelatae :
       Non habui febrem, Symmache, nunc habeo.

XIII
Sum, fateor, semperque fui, Callistrate, pauper,
       Sed non obscurus nec male notus eques,
Sed toto legor orbe frequens et dicitur 'Hic est',
       Quodque cinis paucis, hoc mihi vita dedit.
At tua centenis incumbunt tecta columnis
       Et libertinas arca flagellat opes,
Magnaque Niliacae servit tibi glaeba Syenes,
       Tondet et innumeros Gallica Parma greges.
Hoc ego tuque sumus : sed quod sum, non potes esse :
       Tu quod es, e populo quilibet esse potest.

XXVI
Quod alpha dixi, Corde, paenulatorum
Te nuper, aliqua cum iocarer in charta,
Si forte bilem movit hic tibi versus,
Dicas licebit beta me togatorum.

XL
Pinxisti Venerem, colis, Artemidore, Minervam :
       Et miraris, opus displicuisse tuum?

XLIII
Thais habet nigros, niveos Laecania dentes.
       Quae ratio est? Emptos haec habet, illa suos.
XLVII
Numquam se cenasse domi Philo iurat, et hoc est :
       Non cenat, quotiens nemo vocavit eum.

LVII
Cum voco te dominum, noli tibi, Cinna, placere :
       Saepe etiam servum sic resaluto tuum.
LVIII
Cras te victurum, cras dicis, Postume, semper.
       Dic mihi, cras istud, Postume, quando venit?
Quam longe cras istud, ubi est? aut unde petendum?
       Numquid apud Parthos Armeniosque latet?
Iam cras istud habet Priami vel Nestoris annos.
       Cras istud quanti, dic mihi, possit emi?
Cras vives? hodie iam vivere, Postume, serum est :
       Ille sapit, quisquis, Postume, vixit heri.

LXVIII
Arctoa de gente comam tibi, Lesbia, misi,
       Ut scires, quanto sit tua flava magis.

LXXIII
Non donem tibi cur meos libellos
Oranti totiens et exigenti,
Miraris, Theodore? Magna causa est :
Dones tu mihi ne tuos libellos.

LXXXI
Semper pauper eris, si pauper es, Aemiliane.
       Dantur opes nullis nunc nisi divitibus.
ad, inv. : vers, à, près de
Aemilianus, i, m. : Emilien
aliquis, a, id : quelqu'un, quelque chose
alpha : alpha (1ère lettre grecque = le premier)
annus, i, m. : année
apud, prép+acc : près de, chez
aquilo, onis, f. : aquilon, vent du nord, nord
arca, ae, f. : coffre
arctous, a, um : du nord
Armenii, orum : les Arméniens
Artemidorus, i, m. : Artémidore
at, inv. : mais
aut, conj. : ou, ou bien
beta : 2ème lettre grecque, = le second
bilis, is, f. : bile, colère
Callistratus, i, m. : Callistratus
causa, ae, f. : cause
ceno, as, are : dîner
centenus, a, um : presque tj au pl. : chaque fois cent, cent
centum, inv. : cent
charta, ae, f. : papyrus, papier, écrit
cinis, eris, m. : cendre
Cinna, ae, m. : Cinna
colo, is, ere, colui, cultum : honorer, cultiver
columna, ae, f. : colonne
coma, ae, f. : chevelure, cheveux
comito, as, are : accompagner
Cordus, i, m. : Cordus
cras, inv. : demain
cum, inv. : conj., comme ; prép, avec
cur, inv. : pourquoi ?
de, prép. + abl. : au sujet de, du haut de, de
dens, dentis, f. : dent
dico, is, ere, dixi, dictum : dire, appeler
discipulus, i, m. : élève
displiceo, es, ere, cui, citum : déplaire
diues, diuitis : riche
do, das, dare, dedi, datum : donner
dominus, i, m. : maître
domus, us, f. : maison ; domi : à la maison
dono, as, are : alicui aliquod, ou aliquem aliqua re : donner qqch à qqun
edo, edis ou es, edere ou esse, edi, esum : manger
edo, is, ere, edidi, editum : faire sortir, faire naître, publier
ego, mei : je
emo, is, ere, emi, emptum : acheter
eques, itis, m. : chevalier, cavalier
et, conj. : et
etiam, inv. : même
ex, prép. : (+abl) hors de, de
exigo, is, ere, egi, actum : chasser, achever, réclamer
fateor, eris, eri, fassus sum : reconnaître, avouer
febris, is, f. : fièvre
fero, fers, ferre, tuli, latum : porter, supporter, rapporter
flagello, as, are : fouetter, surveiller, renfermer, emprisonner
flauus, a, um : jaune, blond
forte, inv. : par hasard
frequens, entis : fréquenté, populaire
Gallicus, a, um : Gaulois
gelo, as, are : geler, faire geler
gens, gentis, f. : tribu, famille, peuple
gleba, ae, ou glaeba : motte de terre, terre
grex, gregis, m. : troupeau
habeo, es, ere, bui, bitum : avoir
heri, ou here, inv. : hier
hic, haec, hoc : ce, cette
hodie, adv. : aujourd'hui
iam, inv. : déjà, à l'instant
ille, illa, illud : ce, cette
in, prép. : (acc. ou abl.) dans, sur, contre
incumbo, is, ere, cubui, -cubitum : s'étendre sur, s'appuyer sur, s'appliquer à
innumerus, a, um : innombrable
ioco, as, are, et iocor, aris, ari : plaisanter
is, ea, id : ce, cette
iste, a, ud : ce
iuro, as, are : jurer
Laecania, ae, f. : Laecania
langueo, es, ere : être faible, abattu
lateo, es, ere, latui : se chacher
lego, is, ere, legi, lectum : cueillir, choisir, lire
Lesbius, a, um : lesbien
libellus, i, m. : petit livre, affiche
libertinus, a, um : d'affranchi
licet, imp. : il est permis
longe, inv. : longuement, au loin
longus, a, um : long
magis, adv. : plus
magnus, a, um : grand
male, inv. : mal, vilainement
manus, us, f. : main
meus,mea, meum : mon
Minerua, ae, f. : Minerve
miror, aris, ari : s'étonner
mitto, is, ere, misi, missum : envoyer
moueo, es, ere, moui, motum : déplacer, émouvoir
ne, inv. : pour que... ne... pas, de peur que, que
nec, neque = et non , et...ne...pas
nemo, neminis : personne, nul... ne
Nestor, oris, m. : Nestor
niger, gra, grum : noir
Niliacus, a, um : du Nil
nisi,inv. : si... ne... pas ; excepté
niueus, a, um : de neige
noli, ite + inf. : = ne + impératif
nolo, non uis, nolle, nolui : ne pas vouloir, refuser
non, neg. : ne...pas
nosco, is, ere, noui, notum : apprendre ; pf. savoir
notus, a, um : connu, fameux, familier
nullus, a, um : aucun
numquam, inv. : ne... jamais
numquid, inv. : est-ce que
nunc, inv. : maintenant
nuper, inv. : naguère, récemment
obscurus, a, um : obscur
ops, opis, f. : sing., pouvoir, aide ; pl., richesses
opus, eris, n. : oeuvre. opus est+abl, il faut
orbis, is, m. : cercle globe. - terrarum : le monde
oro, as, are : prier
paenulatus, i, m. : vêtu du manteau de voyate ; s'oppose à togatus, donc : non-citoyen
Parma, ae : Parme (ville productrice de laine)
Parthus, i, m. : Parthe
pauci, ae, a : peu de
pauper, eris : pauvre
peto, is, ere, iui, itum : chercher à atteindre, attaquer, demander
Philo, onis, m. : Philon
pingo, is, ere, pinxi, pictum : peindre
placeo, es, ere, cui, citum : plaire
populus, i, m. : peuple
possum, potes, posse, potui : pouvoir
Postumus, i, m. : Postumus
Priamus, i, m. : Priam
protinus, inv. : droit devant, aussitôt
quam, inv. : que
quando, inv. : quand
quanto, inv. : combien ?
quantus, a, um, pr. excl et interr : quel (en parlant de grandeur)
qui, quae, quod : qui
quilibet, quaelibet, quodlibet : n'importe qui (quoi), le premier venu
quisquis, quidquid ou quicquid : quiconque
quod, conj. : parce que
quotiens, inv. : toutes les fois que (souvent avec ... totiens)
ratio, onis, f. : raison, raisonnement
resaluto, as, are : répondre au salut
saepe, inv. : souvent
sapio, is, ere, ii : avoir du goût, de l'intelligence
scio, is, ire, sciui, scitum : savoir
se, pron. réfl. : se, soi
sed, conj. : mais
semper, inv. : toujours
seruio, is, ire, ii ou iui, itum : être esclave
serum : tard, trop tard
seruo, as, are : sauver
seruus, i, m. : esclave
si, conj. : si
sic, inv. : ainsi ; sic... ut : ansi... que
sum, es, esse, fui : être
sumo, is, ere, sumpsi, sumptum : se charger de, prendre
suus,a, um : son
Syene, es : f. : Syène
Symmachus, i, m. : Symmaque
tango, is, ere, tetigi, tactum : toucher
tectum, i, n. : toit, maison
Thais, idis, f. : Thaïs (courtisane romaine célèbre)
Theodorus, i, m. : Théodore
togatus, a, um : vêtu de la toge, donc : citoyen romain
tondeo, es, ere, totondi, tonsum : raser, tondre, brouter
totiens, inv. : tant de fois ; ... quotiens : autant de fois... que
totus, a, um : tout entier
tu, tui : tu, te, toi
tueor, eris, eri, tuitus sum : protéger
tuus,a, um : ton
ubi, inv. : oû
uel, inv. : ou, ou bien
uenio, is, ire, ueni, uentum : venir
uersus, us, m., ou uorsus : vers
uinco, is, ere, uici, uictum : vaincre
uita, ae, f. : vie
uiuo, is, ere, uixi, uictum : vivre
unde, conj. : d'oû
uoco, as, are : appeler
ut, conj. : pour que, que, comme
Venus, eris, f. : Vénus